зат есим дегенимз не
5-9 класс
|
Заттың атын білдіріп Кім? Не? сұрақтарына жауап береді.
Зат есім түрлері:
құрамына қарай:
Дара (простое – один корень)
Мысалы: дала, бас, қалам.
Күрделі (сложное – несколько корней)
Мысалы: мекенжай, балабақша.
тұлғасына қарай:
Негізгі (непроизводное – нет суффикса)
Мысалы: мектеп, мысық.
Туынды (производное – есть суффикс)
Мысалы: әнші, аспаз.
мағынасына қарай:
Жалпы (нарицательное)
Мысалы: теледидар, үстел.
Жалқы (собственное)
Мысалы: Алматы, Татьяна, Қазақстан.
Деректі (конкретное)
Мысалы: үй, өзен, сиыр.
Дерексіз (абстрактное)
Мысалы: ақыл, ой, күн.
Жанды (одушевленное)
Мысалы: оқушы, мұғалім, адам.
Жансыз (неодушевленное)
Мысалы: кілем, тақта, қарындаш.
Зат есімдердің көптік жалғауы – Множественное число существительных.
Множественное число существительных в казахском языке образуется при помощи окончаний -лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер.
Мысалы: бала-лар, кітап-тар, дерек-тер.
Другие вопросы из категории
толықтыр:
Біздің сынып ... жиналысқа қатысты.
Компьютерімді ... жөндеп алдым
мы с семьёй были на каруселях там очень весело
1.Балалар болтайды неге ойнаткысы келмеді?
2.Болтай ойындагы оз ролен калай аткарды
Болтайдын кандай жаксы қасиеті туралы айтар елендер
A) 1846 ж.
B) 1835 ж.
C) 1904 ж.
D) 1865 ж.
E) 1804 ж.
2. «Қырық мысал», «Маса» жинақтарының авторын белгілеңіз.
A) А.Байтұрсынұлы.
B) Ш.Құдайбердіұлы.
C) М.Жұмабаев.
D) Ж.Аймауытов.
E) М.Дулатов.
3. «Өткен күндер» жинағының авторын анықтаңыз.
A) С.Сейфуллин.
B) Ж.Жабаев.
C) Ғ.Мүсірепов.
D) Б.Майлин.
E) І.Жансүгіров.
4. «Құлагер» поэмасының кейіпкерін көрсетіңіз.
A) Ақан сері.
B) Күйші.
C) Мардан.
D) Қарашаш.
E) Мәмбет.
5. М. Мақатаевтың қызмет еткен қаласын табыңыз.
A) Атырау қаласы.
B) Алматы қаласы.
C) Ақтау қаласы.
D) Павлодар қаласы.
E) Орал қаласы.
6. Аңыз кейіпкеріне айналған жырауды табыңыз.
A) Доспамбет.
B) Жиренше.
C) Жиембет.
D) Қазтуған.
E) Асан қайғы.
7. Асанның:
’’Ердің құны болса да,
Алдыңа келіп қалған соң,
Қол қусырып барған соң,
Аса кеш те, қоя бер,’’- деген өлеңінде не туралы айтылғанын анықтаңыз.
A) Дәстүр, салт мәселесі.
B) Жер мәселесі.
C) Кешірімділік.
D) Достық.
E) Қамқорлық.
8. 19-ғасырда Орыс жағрафиялық қоғамының толық мүшесі болған қазақты анықтаңыз.
A) Ы. Алтынсарин.
B) А. Байтұрсынов.
C) М. Тынышбаев.
D) Ш. Уәлиханов.
E) Х. Досмұхамедов.
9. Ы. Алтынсарин ұйымдастырған тұңғыш мектеп қай жылы, қай қалада ашылғанын белгілеңіз.
A) 1865 ж. Қостанайда.
B) 1864 ж. Торғайда.
C) 1865 ж. Орынборда.
D) 1863 ж. Ырғызда.
E) 1866 ж. Омбыда.
10. Абайдың бес асыл іс пен бес дұшпанды саралаған өлеңін табыңыз.
A) «Интернатта оқып жүр».
B) «Қалың елім, қазағым...»
C) «Әсемпаз болма әрнеге».
D) «Жасымда ғылым бар деп...»
E) «Ғылым таппай мақтанба».
11. Шәкәрім шығармасын табыңыз.
A) "Ақбілек".
B) "Батыр Баян".
C) "Қалқаман-Мамыр".
D) "Оянған өлке".
E) "Абай жолы".
12. «Шоқпыттың шаруасы» өлеңінің авторын табыңыз.
A) Б.Майлин.
B) С.Сейфуллин.
C) І.Жансүгіров.
D) Ж.Жабаев.
E) С.Мұқанов.
13. Ғ. Мүсіреповтің «Ер ана» әңгімесіндегі кейіпкерді табыңыз.
A) Нағима.
B) Ақлима.
C) Мәрзия.
D) Қапия.
E) Наталья.
14. Қарақалпақ жерінде туған қазақ ақынын табыңыз.
A) Т.Айбергенов.
B) Т.Молдағалиев.
C) Қ.Мырзалиев.
D) М.Шаханов.
E) А.Бақтыгереева.
15. Тасқа жазылған көне дастандарды табыңыз.
A) ’’Диуани лұғат ат-түрік’’.
B) ’’Құдатғу біліг’’.
C) ”Күлтегін”, ’’Тоныкөк’’.
D) ’’Мұхаббат-наме’’.
E) Қорқыт ата.
16. Желаяқ, Таусоғар, Саққұлақ атты кейіпкерлер қандай ертегіде кездесетінін анықтаңыз.
A) "Ұшқыш кілем".
B) "Адам жеңбес Айыртөс батыр".
C) "Ер Төстік".
D) "Керқұла атты Кендебай".
E) "Аяз би".
17. Айтысқа түсетін ақынның бірден бастырмалатып, қарсыласының апшысын қуыра, сескендіре сөйлейтінінің себебін көрсетіңіз.
A) Елдің көңілін аудару амалы.
B) Айтыстың бір шарты.
C) Шабыт шақыру мақсаты.
D) Қарсыласын жеңіп кетудің амалы.
E) Асқақ ақын екенін дәріптеу жолы.
Читайте также
а)қырғыш
ә)үйшік
б)келеш
2.Жалқы есім де, жалпы есім де болатын дерексіз зат есімдер табыңдар
а)ар-ұждан
ә)шаттық
б)көңіл
3.Кез келген қыстырма сөз модаль сөздерге жата ма?
а)иә
б)жоқ
2 Етістік және оның сөзжасама. Етістіктерді құрамына қарай талдаңыз: барып, кел, ойланып- толғану, апар, әкел, жүрек, жалғау
3 Есімдік және оның мағыналық түрлері. Есімдіктерді мағынасына қарай ажыратыңыз: біз, мынау, қайда, біреу, өзіңіз, ешкім, барлық
А) зат есім
В) сын есім
С) сан есім
Д) етістік
Е) үстеу
2.Жаз деген не? Сұрақтың жауабын табыңдар.
А)қыстың жалғасы
В)күздің басы
С)көктемнің жалғасы
Д)қыстың ортасы
Е) күздің ортасы
3.Күшейткіш үстеуді табыңдар.
А)ыстық
В)ыстықтау
С)тым ыстық
Д)ыстығырақ
Е)жылылау
4.Туынды сын есімді табыңыз.
А)жылтыр
В)биік
С)момын
Д)кенді
Е)жұмсақ
5.Жазғы демалысты қайда өткіземіз?
А)мектепте
В)сыныпта
С)атам мен әжемде
Д)партада
Е)үйде
6. Тәуелдік жалғаулы сөзді көрсет.
А) балам
В) келсем
С) келем
Д) көрдім
Е) мүлдем
7.Берілген сөйлемді дұрыс аяқтаңдар.Біз жазда өзенге.............
А)түсеміз
В)көреміз
С)шомыламыз
Д)шығамыз
Е)келеміз
8.Өткен шақтың қанша түрі бар?
А)3 түрі
В)2 түрі
С)5 түрі
Д)6 түрі
Е)7 түрі
9.Демалуға ең қолайлы кез.
А)қыс
В)жаз
С)күз
Д)қыстың ортасы
Е)көктем
10.Жедел өткен шақтың жасалу жолын табыңдар.
А)-ды,-ді,-ты
В)-ған,-ген,-қан,-кен
С)–атын,-етін,-йтын
Д)-ар,ер-,-р
Е)–ып,-іп ,-п
11 Туынды сын есімді табыңдар.
А)Жазғы саяхат
В)биік тау
С)терең өзен
Д)таза ауа
Е)жақсы демалыс
12.Тұйық етістіктің септелуін анықта.
А)барған
В)келген
С)білудің
Д)сөйлеу
Е)шегелеу
13.Жұрнақ арқылы жасалған сөзді табыңыз.
А)балалар
В)қалалық
С)жауырын
Д)қауырсын
Е)дауыл
14.Қайсысы төрт түлік малға жатпайды.
А) піл
В)қой
С)түйе
Д)сиыр
Е)ешкі
15Біз жазда саяхатқа ..........
А)шомыламыз
В)көреміз
С)түсеміз
Д)шығамыз
Е)жинаймыз
А) зат есім
В) сын есім
С) сан есім
Д) етістік
Е) үстеу
2.Жаз деген не? Сұрақтың жауабын табыңдар.
А)қыстың жалғасы
В)күздің басы
С)көктемнің жалғасы
Д)қыстың ортасы
Е) күздің ортасы
3.Күшейткіш үстеуді табыңдар.
А)ыстық
В)ыстықтау
С)тым ыстық
Д)ыстығырақ
Е)жылылау
4.Туынды сын есімді табыңыз.
А)жылтыр
В)биік
С)момын
Д)кенді
Е)жұмсақ
5.Жазғы демалысты қайда өткіземіз?
А)мектепте
В)сыныпта
С)атам мен әжемде
Д)партада
Е)үйде
6. Тәуелдік жалғаулы сөзді көрсет.
А) балам
В) келсем
С) келем
Д) көрдім
Е) мүлдем
7.Берілген сөйлемді дұрыс аяқтаңдар.Біз жазда өзенге.............
А)түсеміз
В)көреміз
С)шомыламыз
Д)шығамыз
Е)келеміз
8.Өткен шақтың қанша түрі бар?
А)3 түрі
В)2 түрі
С)5 түрі
Д)6 түрі
Е)7 түрі
9.Демалуға ең қолайлы кез.
А)қыс
В)жаз
С)күз
Д)қыстың ортасы
Е)көктем
10.Жедел өткен шақтың жасалу жолын табыңдар.
А)-ды,-ді,-ты
В)-ған,-ген,-қан,-кен
С)–атын,-етін,-йтын
Д)-ар,ер-,-р
Е)–ып,-іп ,-п
11 Туынды сын есімді табыңдар.
А)Жазғы саяхат
В)биік тау
С)терең өзен
Д)таза ауа
Е)жақсы демалыс
12.Тұйық етістіктің септелуін анықта.
А)барған
В)келген
С)білудің
Д)сөйлеу
Е)шегелеу
13.Жұрнақ арқылы жасалған сөзді табыңыз.
А)балалар
В)қалалық
С)жауырын
Д)қауырсын
Е)дауыл
14.Қайсысы төрт түлік малға жатпайды.
А) піл
В)қой
С)түйе
Д)сиыр
Е)ешкі
15Біз жазда саяхатқа ..........
А)шомыламыз
В)көреміз
С)түсеміз
Д)шығамыз
Е)жинаймыз
Помогите пожалуйста!Поставлю спасибо