жай сойлем деген не
1-4 класс
|
Жай сөйлем — бір немесе бірнеше сөз бен сөз тіркестерінен құралып, тиянақты бір ғана ойды білдіретін сөйлем. Жай сөйлемнің негізгі ерекшелігі — құрамындағы сөздер өзара бір-бірімен семантикалық бірлікте болады, екпін тұтастығы, сөздердің орын тәртібі сақталады. Құрылымы жағынан жай сөйлем бір сөзден де, екі не одан да көп сөзден де тұрады. Мысалы, “Жаз”. “Жаз келді”. “Жазда жеміс-жидек піседі”. Жай сөйлемдер қос сыңарлы болып та, жеке сыңарлы болып та келе береді. Жай сөйлем қос сыңарлы болғанда тұрлаулы мүшенің екеуі де қатынасады: “Студент оқып жүр”. “Марат — студент”. Қос сыңарлы жай сөйлемде сөз саны елеулі қызмет атқармайды, бастысы — сөйлемнің екі тұрлаулы мүшесінің неше сөзден құралғанына қарамастан, бір ғана тиянақты ойды білдіруі. Оның етістіктен ғана жасалған баяндауышқа аяқталуы міндетті емес. Есім баяндауышты да жай сөйлем бола береді. Жай сөйлем жеке сыңарлы болғанда, ол сөйлем не тек бастауыштан, не тек баяндауыштан тұрады: “Біздің ауыл”. “Қала көшесі”. “Таң атып келеді”. “Күн батып бара жатыр”. Семантикалық жағынан келгенде, жай сөйлем толық мағыналы сөздерден құралып, сөйлемнің мазмұнын айқындап тұруы керек.
Другие вопросы из категории
Читайте также
2. Оның қандай турлері бар
3. Отан дала орман тіл ұлт создеріне тәуелдік жалғауларын жалғап үндестік заңын түсіндір
4. Отан деген не
5. Қазақстанның табиғаты қандай
6. Даласы қандай
7.Қалалары қандай
8 . Қандай өндіріс орындары бар
9 . Қандай ұлттың өкілдері тұрады
10. Отан туралы қандай мақал білесің
11. Дауыстыдан кейін қандай тәуелдік жалғаулар жалғанады
12. Дауыссыздан кейін қандай тәуелдік жалғаулар жалғанады
1.Сызбаны толтыр
1 ж.
2 ж.
3 ж.
2. Сөздері аудар свободно жить Родина сильный
3.Қазақстанның қазіргі астанасы ата:
а)Қызылорда ә)Алматы б)Астана
4. Тәуелдік жалғауы бар сөзді тап:Менің Отаным қеңбайтақ .Елімнің табиғаты бай.
Даю 100 баллов
Бір бала қалада оқып, жазғытұры аулына келді. Әкесі:
«Балам,
енді шөп шабатын
мезгіл жақындады, қолыңа тырнауыш ал, мен шапқан шөпті жинап,
жәрдеміңді тигіз»,
- деді. Баланың жұмыс қылғысы келмей: мен әр түрлі ғылымдар
оқып қайттым, қара
қазақтың сөздерін ұмыттым, тырнауыш деген не нәрсе? - деді.
Осы сөзді
айтқаны-ақ сол еді, тысқа шықса, жатқан тырнауыштың басын байқамай
аяғымен басып қалып
еді, сабы тақ етіп маңдайына тиді. Сонда ғана тырнауыштың
не нәрсе екені
есіне түсіп, маңдайын сипалап тұрып: «Тырнауышты аяқ астына тастаған
қандай ақымақ
екен», - деп ашуланды