кас пен коздин арасында деген соз тиркесине сойлеп курап бериниздерши

айналып-толғанғаны кімнің есінен кетеді?!

әлi жылытады. Көгiлдiр және таза таңдайда әлi бұлттар дерлiк жоқ. Тек қана жел болды және қатты. Арасында жарық көрiнетiн алғашқы жаршылар ендi көгалдандыр сап ете түс: сары және қызыл жапырақтар. Олар тез қандыағаштармен түседi және барлық жолнымен соқпақты өзiмендермен жабады.Бастап қойылдарды құстар топта жиналсын, жылы өлкелерде ұзақ ұшып баруларға сайланады. Олардың көңiлдi у-шуi, жаңа жазғытұрымға дейiн жақында тыныштанған шықыл әлi барлық жерден естидi. Созылған және қарқынды жауындардың маусымы әлi басталуға жеткiлiксiз болады, дегенмен аспан ендi iлуде бiреу тұнжырайды. Жерде кейде жауын шайқалып төгiледi, бiрақ қақ соңғы мейiрiмдi күннiң шұғылаларының астында осында құрғайды.Таңертеңдер бойынша болып қалыптасады. Уақыт аспан бұл таң қаларлық мөлдiр, таза және биiк. Болып көрiнедi күнге дәнеңе бiзге iлтипатқа алуға қақпаламады өз жылу болу үшiн алыс бұрыштар бойынша олар шашып тастау еселенген жел барлық бұлт тегiстедi сияқты. Қызыл жапырақтармен қатар жидек те албырайды. Барлық бұталар басқа әдейi әшекейлеу сияқты сап ете түс. Әртүрлi өлшемдердiң жидектерi құстар және Қыстарға қор жинайтын кiшкентай аңдар назар аудара ақырын елбегедi. Айрықша күзгi хош иiс ауада тұрады: жаңадан шабылған шөп иiстендi жердi жазға және пiскен алма қыздырылған.Табиғат жарық күзгi бояуларда түссiз Қыстың кiрiсiнiң алдында бой тастауға ұмтыла жапырақтанады. Алтындай күз барлық өз әдемiлiгiн көрсетуге ұмтылатын қоштасу карнавалына шамасы бұл. Ыстық жазды тездiк және ашықтықтарды дәрежелiлiк және бүгiнгi маусымға көбiрек сәйкес келетiн асығыс еместiктiң орыны жол бере жүредi. Ұйықтауға ендi құюға ұсталмайтын беймаза құрт-құмырсқалар тiптi бұрын iс жүзiнде. Олардың қозғалысы, жайбасар және ұйқылы, табалдырықта ендi күз болған туралы ұмытуға бермейдi. Бiрақ, дейiн бiржолата тоңазытады және жарық бояулар солып қалады, жылы маусымнан соңғы сәлемге қуануға әлi тура келедi: әйел бiрден. Аралық бұл шекаралар көрiнетiн жаздыкүнi және күзде айрықшаша жарық. Ол өте жарық және жылы бояулар өзiне сiңiрген сияқты, қосты жылу және шабандықпен және жаймен жазды жарықтық сап ете түс. Уақыт бұл ләззат алуға болады соңғы жылу және ендi сәулелерiнiң астында суытқан, бiрақ әлi де жылы күн, келешек ыстық жаз туралы армандау.

дәулет би хақында ой - дерек
исақан рақымжан ұлы жәйіл текті
дәулет би тана ұлы шәмәмен 1778 -, 1871 - жылдары аралығында ғұмыр кешіп 93 жасында дүние салған, қазақтың айтулы атақты билерінің бірі. бұл киелі де сәуегеи, абыз би бабамыз қазақстан республикәсінің қазыргы талдықорған облысының жәркент ауданы өсек өзенінің бойында - атақты тана бидың отбасында дүниеге келген. дәулет би _ ұлыжұз суан тайпасынан шыққан әйгілі қараменде бидың шөбересі, сады батырдың немересі болып келеді. ол тана бидың екінші ұлы. шежіреде тана биден – төбет, дәулет, қалқаман деп үш ұл туады. дәулет әкесі тана бидың 20 жасында дүниеге келген деп межеленді. себебі, жазба деректерге сүйене отырып тана биды 1758 - жылы дүниеге келген деп тұрақтандырған едік. мұндағы дерек көзі тана бидың туылған жылын шамалау үшін оның туған нағашсы әмірсәнәнің (1722 _ 1757) ғұмыр сүрген уақтымен және тананың шешесі жаңғыл сана әмірсәнә қызының туылған жылдары мен қайтыс болған жылдарын деректеи отырып жыл аралығының есебі бойынша есептеп шығарылған. қазақстан жазушсы жанат ахмади «есенкелді би» атты тарихи романының 412 - бетінде суан елінің тарихи кешірмесі туралы: «арада тағы бірнеше жыл өтті, қырғыз манабы қара балта қазақ хандығына берген уәдесін ұстаған болып, бірер жыл өткенше мал барымталау, ауыл шабу сяқты әрекеттерін тоқтатып тұрғанымен, бәлдібек ана - мына сілтәуләрмен қазақ жерін босатып бермеи отырды. аяқтап келгенде оларға қазақ хандығының баяғы екпіні басылған тәрізденіп, әтеке батыр, бәлдібектер қайта бас көтере бастаған. ең сорақысы – соңғы жазда жәркент өңіріндегі қазақтармен екі арадағы барымта, мал алысу асқындап барып, аяғында әтеке мен бәлдібек тізе қосып, енді суан елін шапқан. өнімен қоймай суанның бір зәңгідеи отбасын зорлықпен шудан ары асырып әулие ата, таласқа, қара балтаның қарамағына көшіріп әкетті. бұл, тіпті, сұмдық хабар еді. суан мірзәкелді ішінде «еділбәй ата» деп аталатын атақты кісінің баласы ырысбай батыр сол шабыста қайтыс болып, олардың бір талай туысы әулие ата жаққа әкетіледі. бұған деиін де өзге әрекеттері жеткілікті болған қырғыз бен хюа, қоқан бектерінің шектен шыққан әрекеттері жәйлі қазақ хандығы өзінің орталығы түркстәндә шұғыл хан кеңесін өткізген» деиді. міне, бұл дәулет бидың қартайған шағында баласы малдыбайдың би болып жүрген кезіндегі суан елінің қырғыз, қоқан бектерінің шапқыншылғына ұшырап шу, талас жаққа мірзәкелді әуілдәрімен бірге қараменде ауылдарының да үркіп кеткен кезі деуге болады. өйткені бұлар суан елінің ішінде туыстығы жақын бәрі бір «бес мұрат» деп аталған мұрат ұрпақтары. демек ұрпақ ата реті бойынша ырысбай мен малдыбай тұрғылас, замандас туыс болады да, дәулет бидың әулие ата жаққа үркіп кеткен мезгілі қырғыз, қоқан бектерінің, қазақ хандықтарының ыдырай бастағанынан пайдаланып, қазақ ауылдарын шауып қоқаңдаған кезіне тура келеді.дәулет бидың жас шамасы туралы тағы да мынадай бір жазба деректерді салыстырып көруімізге болады. матан сымадыловтың «сегіз би» атты кітәбінің 42 - бетінде: «дәулет би болып тұрған жылдарының бірінде найманнан шыққан атақты қара би деген бидың ауылына сәлем беру үшін кетіп бара жатады. (қара би де дәулет сяқты айтқаны айтқандай келетін әулие адам екен) жол - жөнекеи жалайыр елінің арасындағы бір даудың үстінен түседі. дау құн дауы екен, жалайыр билері алыстан келе жатқан ағайын билері дәулетке шешімін сіз айтыңыз деп қолқа салады» деп жазады.

Сойлем деген не?
жаз айлары кай айлар?

Шолақ қандай сыбыс естіді? Балуан Шолақ қандай шешімге келеді? Балуан Шолақ достарымен қайда келеді? Балуан Шолақ пен оның достары Қара масканы қайда кездестіреді? Французша күрестің ерекшелігі қандай екен? Қара маска мен Балуан Шолақ қалай күресті? Үзіндіні оқып беріңдер. Күрес қалай аяқталды? Балуан Шолақ жұртқа өзінің күш иесі екенін қалай дәлелдеді?