жайлау туралы шығарма

+ 0 -

FenixPro

25 нояб. 2016 г., 20:17:09 (7 лет назад)

Жыл он екі ай — көктем, жаз, күз, қыс болып төрт маусымға бөлінеді. Әр маусымда үш ай, яғни 90 күн болады. Көшпелі халық осы жыл мезгілдеріне қарай қонысын: көктеу, жайлау, күзеу, қыстаудеп атаған.
Ертеректе біздің ауыл наурыз, көкек (сәуір), мамыр айларьшда қыстаудан көктеуге көшіп қонып, мал төлдететін. Содан соң жайлауға көшіп баратын. Онда маусым, шілде, тамыз айларын өткізетін. Осы күнгі малшылар да сөйтеді.
Жайлау — қыстаудың алыс жатқан даладағы қонысы. Жайлауды шөбі шүйгін, суы әрі мол, әрі тұнық, салқын ауалы жерден тарайды. Онда жылдың үш маусымында ел болмайды. Қыста аппақ қар басып жатады.
Жазға қарай жайлаудың шөбі жақсы өседі. Ол кезде жер беті кілем сияқты құлпырады. Қыстан арықтап шыққан мал жайлауда тойып, семіреді. Адамдар да сергиді. Қысқа арнап сүт тағамдарын дайындайды. Мұндай атақты жайлаулар Қазақстанда өте көп. Олар — Қарқара, Шалкөде, Сырт, ЦІүбартал, Асы т.б.
Қарқара жайлауының үстімен бұрын "Ұлы жібек жолы" өткен. Осы жерде жыл сайын жәрмеңке өткізілген. Қазір Қарқарада малшылардың тойы өтеді. Ат шабысы, қыз қуу болады. Жайлауда балалар гүл тереді, көбелек қуады, суға шомылады. Бірақ бұл қызықты мезгіл де тез өте шығады. Жайлаудан кейін ел күзеуге кешіп қонады. Қар түскен соң қыстауға көшеді.

+ 0 -

24 нояб. 2020 г., 12:46:17 (3 года назад)

Өткізген ем аз күнді, Жайлау қандай тым қызьқ. Деді атам: «Бас білдір», – Асау тайға мінгізіп. Жүрек тулап сол замат, Кетті көзім бұлдырап. Айт-шу десе болғаны-ақ, Тайым шабар құлдырап. Балалары малшының Маған күле қарайды. Шаппай жатып, бар шыным, Құламасам жарайды. Қарадым бір маңыма, Намыс оты жалындап. Жабысып тай жалына, Шауып кеттім арындап. Ай, бір кезде кенеттен Мұрттай ұштып құладым. Балаларға не бетпен Қараймын деп жыладым. Болғаныма табансыз Қатты ұялдым, қысылдым. Жас төгудің жарамсыз, Іс екенін түсіндім. Балаларға байқаған Жібермедім ақымды. Қарғып мініп қайтадан, Тайға бастым тақымды. Жоқ, бұл жолы кәйтем деп, Зәре-құтым қашпады. Астымдағы тай тентек Жайлап желе бастады. Осылайша тұңғыш мен Жайлауменен таныстым. Әрең-әрең мінгізген Тентек таймен табыстым.