Кеше. Жаздай. Зорға. Байқаусызда. Биыл. мәтін құрау

--привет
--привет
--как дела
--хорошо
--ты знаешь какие звери занесены в красную книгу
--да--азиатский муфлон , архар ,байбак, бархатный кот, бобр, бурый медведь
--а ты знаешь что в красной книге есть и растения
--да знаю туда занесены наши степные тюльпаны ,сосна пицундская ,кувшинка белая, кубышка желтая, ковыль красивейший и.т.д.
--все это на грани исчезания и это надо береч

А)орындык. В)замандас. С)кiмсiн. Д)(казахская, 2-я в алфавите)аншi. Е)жерлес

соғумен әуре болды.Бір кезде қатты тебілген доп қораның ішіндегі шошалаға кіріп кетті.Мереке шошаланың есігін ашып ішке енді де,добын іздей бастады.Қара көлеңкеде әр нәрсені қармалап жүріп,әрең дегенде тауып алды да,сыртқа беттеді.Сол кезде жерде тұрған тостағанды байқамай ақтарып алды.Оның іші толы қаймақ екен.Қаймақ жарқырап еденде жайылды.Мереке: <Анама не деймін?!> - деп отыра кетті.Дүйсен:
-Қорықпа, <қаймақты мысық тогіп кетіпті> дейміз, - деп өтірік айтуға ұйғарды.
-Мен өтірік айтпаймын, <байқаусызда тогіп алдым> деп, болған шындықты айтамын,анам ұрыспайды, - деді Мереке.

1)Мереке мен Дүйсен не істеді
2)Бұл жағдайда кім дұрыс іс жасады
3)Адамның өтірік айтуға мәжбур болатын кездері бола ма
4)Неге біз өтірікшілерден қорқамыз
можете вопросы перевести и ответы к ним на русском и наказахском

Мереке мен Дүйсен есік алдында ойнап жүр.Біраздан кейін ашық тұрған қораның есігін қақпа қылып, соған доп соғумен әуре болды.Бір кезде қатты тебілген доп қораның ішіндегі шошалаға кіріп кетті.Мереке шошаланың есігін ашып ішке енді де,добын іздей бастады.Қара көлеңкеде әр нәрсені қармалап жүріп,әрең дегенде тауып алды да,сыртқа беттеді.Сол кезде жерде тұрған тостағанды байқамай ақтарып алды.Оның іші толы қаймақ екен.Қаймақ жарқырап еденде жайылды.Мереке: <Анама не деймін?!> - деп отыра кетті.Дүйсен:
-Қорықпа, <қаймақты мысық тогіп кетіпті> дейміз, - деп өтірік айтуға ұйғарды.
-Мен өтірік айтпаймын, <байқаусызда тогіп алдым> деп, болған шындықты айтамын,анам ұрыспайды, - деді Мереке.

Әр демалыста біз отбасымызбен бірге өткіземіз..Әкем мен шешем кезекті демалысқа шықты. Біз отбасымызбен жылда демалуға барамыз.Былтыр жазда отбасымызбен Бурабайға бардық.Биылғы жазғы демалысты Ыстықкөлде өткіздік.Әр жексенбі сайын Медеуге,Шымбалыққа,тағы басқа демалыс орындарына барамыз.

дәулет би хақында ой - дерек
исақан рақымжан ұлы жәйіл текті
дәулет би тана ұлы шәмәмен 1778 -, 1871 - жылдары аралығында ғұмыр кешіп 93 жасында дүние салған, қазақтың айтулы атақты билерінің бірі. бұл киелі де сәуегеи, абыз би бабамыз қазақстан республикәсінің қазыргы талдықорған облысының жәркент ауданы өсек өзенінің бойында - атақты тана бидың отбасында дүниеге келген. дәулет би _ ұлыжұз суан тайпасынан шыққан әйгілі қараменде бидың шөбересі, сады батырдың немересі болып келеді. ол тана бидың екінші ұлы. шежіреде тана биден – төбет, дәулет, қалқаман деп үш ұл туады. дәулет әкесі тана бидың 20 жасында дүниеге келген деп межеленді. себебі, жазба деректерге сүйене отырып тана биды 1758 - жылы дүниеге келген деп тұрақтандырған едік. мұндағы дерек көзі тана бидың туылған жылын шамалау үшін оның туған нағашсы әмірсәнәнің (1722 _ 1757) ғұмыр сүрген уақтымен және тананың шешесі жаңғыл сана әмірсәнә қызының туылған жылдары мен қайтыс болған жылдарын деректеи отырып жыл аралығының есебі бойынша есептеп шығарылған. қазақстан жазушсы жанат ахмади «есенкелді би» атты тарихи романының 412 - бетінде суан елінің тарихи кешірмесі туралы: «арада тағы бірнеше жыл өтті, қырғыз манабы қара балта қазақ хандығына берген уәдесін ұстаған болып, бірер жыл өткенше мал барымталау, ауыл шабу сяқты әрекеттерін тоқтатып тұрғанымен, бәлдібек ана - мына сілтәуләрмен қазақ жерін босатып бермеи отырды. аяқтап келгенде оларға қазақ хандығының баяғы екпіні басылған тәрізденіп, әтеке батыр, бәлдібектер қайта бас көтере бастаған. ең сорақысы – соңғы жазда жәркент өңіріндегі қазақтармен екі арадағы барымта, мал алысу асқындап барып, аяғында әтеке мен бәлдібек тізе қосып, енді суан елін шапқан. өнімен қоймай суанның бір зәңгідеи отбасын зорлықпен шудан ары асырып әулие ата, таласқа, қара балтаның қарамағына көшіріп әкетті. бұл, тіпті, сұмдық хабар еді. суан мірзәкелді ішінде «еділбәй ата» деп аталатын атақты кісінің баласы ырысбай батыр сол шабыста қайтыс болып, олардың бір талай туысы әулие ата жаққа әкетіледі. бұған деиін де өзге әрекеттері жеткілікті болған қырғыз бен хюа, қоқан бектерінің шектен шыққан әрекеттері жәйлі қазақ хандығы өзінің орталығы түркстәндә шұғыл хан кеңесін өткізген» деиді. міне, бұл дәулет бидың қартайған шағында баласы малдыбайдың би болып жүрген кезіндегі суан елінің қырғыз, қоқан бектерінің шапқыншылғына ұшырап шу, талас жаққа мірзәкелді әуілдәрімен бірге қараменде ауылдарының да үркіп кеткен кезі деуге болады. өйткені бұлар суан елінің ішінде туыстығы жақын бәрі бір «бес мұрат» деп аталған мұрат ұрпақтары. демек ұрпақ ата реті бойынша ырысбай мен малдыбай тұрғылас, замандас туыс болады да, дәулет бидың әулие ата жаққа үркіп кеткен мезгілі қырғыз, қоқан бектерінің, қазақ хандықтарының ыдырай бастағанынан пайдаланып, қазақ ауылдарын шауып қоқаңдаған кезіне тура келеді.дәулет бидың жас шамасы туралы тағы да мынадай бір жазба деректерді салыстырып көруімізге болады. матан сымадыловтың «сегіз би» атты кітәбінің 42 - бетінде: «дәулет би болып тұрған жылдарының бірінде найманнан шыққан атақты қара би деген бидың ауылына сәлем беру үшін кетіп бара жатады. (қара би де дәулет сяқты айтқаны айтқандай келетін әулие адам екен) жол - жөнекеи жалайыр елінің арасындағы бір даудың үстінен түседі. дау құн дауы екен, жалайыр билері алыстан келе жатқан ағайын билері дәулетке шешімін сіз айтыңыз деп қолқа салады» деп жазады.