"атам казактын урпакка деген козкарасы да жан шырынына толы"синтаксистик талдау жасау керек комектесиниздерши отинем
10-11 класс
|
бастауыш - көзқарасы, баяндауыш - толы,
анықтауыш - кімнің көзқарасы - атам қазақтың
толықтауыш - көзқарасы кімге деген - ұрпаққа деген
толықтауыш - толы неге - жан шырынына
Другие вопросы из категории
Ара, қал, жақсылық, ұстау, мұғалім, оқытушы оқушы, шәкірт, қара, ақ
Читайте также
десе болды, жылы шыраймен қарсы алып отырған. Оның үстіне қазақта «Қырықтың бірі - Қыдыр», «Қонақты қусаң- құт,ырыс қашады», «Қонақпен еріп құт, ырыс келеді» деген мәтелдер бар. Сондықтан халқымыз қонақты қарсы алу, шығарып салуға ерекше мән берген.Қонақты үй иесі қарсы алып, есікті өзі ашып, үйге кіргізіп, соңынан өзі кіріп есікті жабады. Бұл – қонақпен еріп келген «құт» бірге кірсін дегені.Алдымен қонақтарға сусын, қымыз, шұбат беріледі. Содан кейін шай ішіледі. Шайды құю, қонақтарға орнымен сый-сияпат көрсету сол үйдегі әйелдер мен бойжеткен қызға үлкен сын болған. Шайды дәмділеп құйып бере алмаған бойжеткен қыз тәрбиесіз саналып, әңгімеге ұшыраған.Шай ішілген соң асқа дейін қонақтардың көңілді отыруына, яғни олардың бабын табуға үй иесі бар жағдайын жасайды. Үй иесі әңгіме-дүкен құрып, қонақпен бірге отырады. Реті келсе, ауылдағы әнші, күйшілерді шақыртып, әңгіме арасында қонақтардың көңілін көтереді. Үй иесінің балалары да аяғынан тік тұрып қонақтарға қызмет көрсетеді.Қонақ күту – халқымыздың ең жауапты ісі.
ЖАҚСЫ МЕНЕН ЖАМАННЫҢ АЙЫРМАСЫ
Ер жігіт ел-жұртының қаласындай,
Жақсы әйел әмме жұрттың анасындай.
Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ,
Көреді бәрін де өз баласындай.
Жақсы жігіт сөзіне сақ тұрады,
Қыранның қырдан байқар баласындай.
Жақсы парқы жаманмен бірдей емес,
Жақсы жігіт сеңсең тонның жағасындай.
Жақсының сөзін әркім мәпелейді,
Миуалы алма - өріктің ағашындай.
Жаманның көкірегі көр, көзі соқыр,
Жүрер жолдан тал түсте адасып-ай!
Нышаны кем болса да адамдықтың,
Әркім жүр жақсымын деп таласып-ай!
Жамандар өтірікші, өсегі көп,
Ел-жұрттың ірткі салар арасына-ай.
Жалған сөзбен бүлдіріп ел арасын,
Жанбай қалған ағаштың шаласындай.
Соқтығып әркімге бір ұрынады
Сиырдың тентек болған танасындай.
Сондай жанның ешкімге сүйкімі жоқ,
Жылқының қотыр болған аласындай.
Жақсы адам елдің ерке серкесіндей,
Халқының қалың жүнді көрпесіндей.
Жақсы болар баланың жүзі жылы,
Орыстың күймей піскен бөлкесіндей.
Жақсының айтқан сөзі тиянақты,
Түйенің аумайтұғын өркешіндей.
Жақсыға үлкен-кіші бәрі жақсы,
Жасынан бірге өскен еркесіндей.
Жақсы кісі көрінер жыл құсындай,
Жаман адам балтаның ұңғысындай.
«Олақтан салақ жаман» деген мақал,
Жамандар түзей алмас тұрмысын-ай.
Жақсы адам жатты да жақын етер,
Беттескен екі таудың тұрғысындай.
Жамандар жәдігөй сөз айтып жүрер,
ы сонша күшті, тастар мен құмдар қызып кетеді. Шілдеде піспеген шөп қалмайды. Мінілмеген, жұмысқа салынбаған мал семіріп, желідегі құлындар ғана жүдеген. Қымыз мол, қозы піскен. Ел жайлауда бірін – бірі қонақ қылып, қазақ салты өз алдына бір қызық. Қыз ұзатса, ұл туса, той болып, жұрт жиналып, ат шауып, күрес болады.
Осы кезде қазақ бұрынғыдай алысқа көшпейді. Бұрын жердің еркін шағында жүз елу, екі жуз шақырым жерлерге жайлап кетеді екен. Үлкендер сол күндерін осы күні қатты сағынып сөз қылысады. Шөп шабатын мезгіл де жетті. Бозбалалар жайлаудың қызығын қия алмай ерініп әрең шығады. Қазақ шөпті бел орақпен шабады. Машина жаңа ғана тарап келеді. Оқудағы балалар да жаздай қымыз ішіп тынығып, енді сабаққа баратын күндерін санап жүр.
болған тірек сөздерді табыңдар.
Шу өзеннің бойымен жүре берсеңы, Хан және Жамбыл деген екі тауға кез боласыз. Менің әкем Жабай бір кезде сол тауарды көшіп-қонып жүрген.
Жамбыл тауының етегінде қакаған қатты боранды күні мен туыппын. Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып қойылыпты.
Бұл 1846 жылдың ақпан айы екен.
Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді. Сондықтан да мен балалық шағымыда егісті де, бақты да,арыкты көрмедым. Жазық кең дала менің Отаным болды. Мен киіз үйде үстім. Сол кездегі барлық қазақ балалырындай мені де көшкенде. бесыгыммен алып жүрді
. Берілген сөйлемдерден бастауыш пен баяндауштың
астын сызыңыз.
1. Тіл байлығының
бір өлшемі – сөз байлығы. 2. Бірақ сөз
байлығы сөздердің санымен ғана емес, сапасымен де, мән-мағынасымен де
өлшенеді. 3. Соған қарағанда, қазақ тілі
– өркениетті тілдерің бірде-біреуінен кем емес, сөз қоры 1 миллионға жуық мағыналық
бірліктен тұратын бай да бейнелі тіл. 5. Ана тіліміздің атқпратын қызметтері
қандай? 6. Әдетте, оныннегізгі қызметін – адамдар арасындағы қарым-қатынас
құралы деп санайды. 7. Алайда, оның басқа да сан алуан қызмет атқаратынын
қарапайым жұрт біле бермейді.