Соғыс қарсаңында және соғыс кезінде сатқындық пиғылда деген жөн-жосықсыз айып тағылған тұтас халықтарға қарсы қатаң қуғындау шаралары қолға алынды.Бейбіт

Түркістан қаласы туристер назарында.
Түркістан- Қазақстанның көне қалаларының бірі. Бұл қала еліміздің оңтүстік аймағында орналасқан. Қазір Түркістан- тарихи жөне туристік қала. Түркістанға келгендер алдымен Қожа Ахмет Иасауи кесенесіне барады. Кесененің жанында шығыс моншасы бар. Жер астында қырық төрт бөлмеден тұратын 'қылует' деп аталатын ғибадатхана салынған. Түркістан қаласы Қожа Ахмет Иасауи атымен өлемге өйгілі болды.
Бүгінгі Түркістан - туристердің назарын аударып отырған қала. Мұндағы Халықаралық қазақ - түрік университетінде мыңдаған қазақстандық жастар білім алады. Түркістан қаласында туризмнің дамуына мүмкіндіктер мол. Туризмді экономиканың бір саласы деуге болады.
Қожа Ахмет Иасауидің кесенесі - ортағасырлық сәулет өнерінің озық үлгісі.
Кезінде атақты Әмір Темір данышпан Қожа Ахметтің ақындық сөзіне таңғалады.Қөшіп - қонып жүрген қазақтар Әмір Темірдің қылышынан қорықпайды, ал ақынның уағыз сөзіне сенеді. Осыны ойлаған Әмір Темір Қожа Ахметтің құрметіне алыс елдерден ұста, зергер,сәулетші жинайды. сөйтіп, ақын зиратының басына ғажайып ғимарат орнатүға жарлық береді. Ғимаратты тұрғызу үшін мыңдаған адам қатар тұрып, күйген қышты бір- біріне қолдан беріп? алыстан осы әдіспен жеткізген.Қүрылыс іргесін үйір-үйір жылқы айдап, мал тұяғымен қатайтады. Ғимарат 35 бөлмеден тұрады. Солардың бірі "қазазандық" деп аталған.Осы бөлмеде салмағы 2 тонна үлкен қола қазан орнатылған. Қазанды Әбіләзиз деген шебер Қарнақ деген жерде құйған. Оған жеті жылқының еті сыяды.
Бүл ғажайып ғимаратты бірнеше жыл тұрғызған. Сәулетті шебер ұста Ғұбайдолла Садыр жүргізеді.
Бұл ғимараттың салынғанына қанша уақыт болса да, оның һздігінен бір қышы сынбаған, бір шегесібосамаған, сыры кетпеген.
Хандар таққа отырған кезде осында ант беру дәстүр болған. Ал қлген соң оларды осы жерге жерлеген. Көне Түркістан топырағында сексен бәр хан, би, батырдың сүйегі жерлеген.

дәулет би хақында ой - дерек
исақан рақымжан ұлы жәйіл текті
дәулет би тана ұлы шәмәмен 1778 -, 1871 - жылдары аралығында ғұмыр кешіп 93 жасында дүние салған, қазақтың айтулы атақты билерінің бірі. бұл киелі де сәуегеи, абыз би бабамыз қазақстан республикәсінің қазыргы талдықорған облысының жәркент ауданы өсек өзенінің бойында - атақты тана бидың отбасында дүниеге келген. дәулет би _ ұлыжұз суан тайпасынан шыққан әйгілі қараменде бидың шөбересі, сады батырдың немересі болып келеді. ол тана бидың екінші ұлы. шежіреде тана биден – төбет, дәулет, қалқаман деп үш ұл туады. дәулет әкесі тана бидың 20 жасында дүниеге келген деп межеленді. себебі, жазба деректерге сүйене отырып тана биды 1758 - жылы дүниеге келген деп тұрақтандырған едік. мұндағы дерек көзі тана бидың туылған жылын шамалау үшін оның туған нағашсы әмірсәнәнің (1722 _ 1757) ғұмыр сүрген уақтымен және тананың шешесі жаңғыл сана әмірсәнә қызының туылған жылдары мен қайтыс болған жылдарын деректеи отырып жыл аралығының есебі бойынша есептеп шығарылған. қазақстан жазушсы жанат ахмади «есенкелді би» атты тарихи романының 412 - бетінде суан елінің тарихи кешірмесі туралы: «арада тағы бірнеше жыл өтті, қырғыз манабы қара балта қазақ хандығына берген уәдесін ұстаған болып, бірер жыл өткенше мал барымталау, ауыл шабу сяқты әрекеттерін тоқтатып тұрғанымен, бәлдібек ана - мына сілтәуләрмен қазақ жерін босатып бермеи отырды. аяқтап келгенде оларға қазақ хандығының баяғы екпіні басылған тәрізденіп, әтеке батыр, бәлдібектер қайта бас көтере бастаған. ең сорақысы – соңғы жазда жәркент өңіріндегі қазақтармен екі арадағы барымта, мал алысу асқындап барып, аяғында әтеке мен бәлдібек тізе қосып, енді суан елін шапқан. өнімен қоймай суанның бір зәңгідеи отбасын зорлықпен шудан ары асырып әулие ата, таласқа, қара балтаның қарамағына көшіріп әкетті. бұл, тіпті, сұмдық хабар еді. суан мірзәкелді ішінде «еділбәй ата» деп аталатын атақты кісінің баласы ырысбай батыр сол шабыста қайтыс болып, олардың бір талай туысы әулие ата жаққа әкетіледі. бұған деиін де өзге әрекеттері жеткілікті болған қырғыз бен хюа, қоқан бектерінің шектен шыққан әрекеттері жәйлі қазақ хандығы өзінің орталығы түркстәндә шұғыл хан кеңесін өткізген» деиді. міне, бұл дәулет бидың қартайған шағында баласы малдыбайдың би болып жүрген кезіндегі суан елінің қырғыз, қоқан бектерінің шапқыншылғына ұшырап шу, талас жаққа мірзәкелді әуілдәрімен бірге қараменде ауылдарының да үркіп кеткен кезі деуге болады. өйткені бұлар суан елінің ішінде туыстығы жақын бәрі бір «бес мұрат» деп аталған мұрат ұрпақтары. демек ұрпақ ата реті бойынша ырысбай мен малдыбай тұрғылас, замандас туыс болады да, дәулет бидың әулие ата жаққа үркіп кеткен мезгілі қырғыз, қоқан бектерінің, қазақ хандықтарының ыдырай бастағанынан пайдаланып, қазақ ауылдарын шауып қоқаңдаған кезіне тура келеді.дәулет бидың жас шамасы туралы тағы да мынадай бір жазба деректерді салыстырып көруімізге болады. матан сымадыловтың «сегіз би» атты кітәбінің 42 - бетінде: «дәулет би болып тұрған жылдарының бірінде найманнан шыққан атақты қара би деген бидың ауылына сәлем беру үшін кетіп бара жатады. (қара би де дәулет сяқты айтқаны айтқандай келетін әулие адам екен) жол - жөнекеи жалайыр елінің арасындағы бір даудың үстінен түседі. дау құн дауы екен, жалайыр билері алыстан келе жатқан ағайын билері дәулетке шешімін сіз айтыңыз деп қолқа салады» деп жазады.

өздігінен халық шығармашылығы іспетті дами бастады. Бұл кезең халықтың негізгі музыкалық дәстүрі – инструменталдық, ән-күй, ақындық жанрының гүлденуіне мүмкіндік жасалған ұлттың шын мәнінде рухани қайта өрлеу дәуірі болды. Айтыс – халық арасында ақын деп аталатын екі суырып салма жыршы арасындағы сайыс. «Сөзбен айқасу бәрінен де күшті» деп халық бекер айтпаса керек. Айтыс кезінде ақындар кез келген еркін тақырыпты өлеңмен өрнектейді. Фольклордың басқа нысандарынан ерекшелігі – айтыс жиналған халықтың алдында өткізіледі. Айтыскер ақындар алдын ала дайындықсыз сайысқа қатысады, жауапты өлеңмен ойдан шығарып кезек-кезек қайтарып отырады. Бұл сайыс алғырлықты, терең ойды, жылдамдықты талап етеді. Домбырамен, қобызбен және ыммен өз жауабын сүйемелдей отырып, қарсыласына өлең түрінде бірден әрі дәл жауап ойлап тауып....
Источник:

Әбілхан Қастеев 1904 жылы 1 қаңтарда Талдықорған облысының Жаркент ауданындағы Шежін ауылында дүниеге келген. Жаркент қаласында, кейіннен Түркісіб теміржол құрылысында жұмыс істейді. Ол сол кездің өзінде үнемі сурет салып, өзінің дарыны мен шеберлігінің арқасында айналасындағыларды таң қалдырады. 1929 жылы тағдыр оны Алматыға алып келіп, екі жылдай Н.Г.Хлудовтың көркемсурет студиясында білім алады.

Ә. Қастеев 1930 жылы алғаш рет Мәскеуге сапар шегеді. 1934 жылы ол Алматыдағы көркемөнерпаздар слетіне, Абай портретін жазудан және оның шығармаларына иллюстрациялар жасаудан республикалық жарысқа, Мәскеудегі Мемлекеттік Шығыс халықтары мұражайындағы Қазақстан суретшілері туындыларының бірінші көрмесіне қатысады. Осы уақыттан бастап Әбілхан Қастеев халықаралық, бүкілодақтық, республикалық және қалалық көрмелерге тұрақты түрде қатысып отырады.

1934-1936 жылдары Әбілхан Қастеев Мәскеуде тұрып, Н.К. Крупская атындағы кешкі халық шығармашылығы көркемсурет студиясынан сабақ алады. 1937 жылы КСРО Суретшілер одағына мүшелікке қабылданады. 1930-1940 жылдар аралығында суретші «өткен өмірге» деген ойлары бейнеленген «Ескі және жаңа тұрмыс» атты үлкен акварельдік топтама жұмысын жазады. 1942 жылы Алматыда суретшінің шығармашылық қызметінің 15 жылдығына арналған тұңғыш жеке көрмесі өтеді. Осы жылы суретшіге Қазақ КСР еңбек сіңірген өнер қайраткері атағы беріледі. 1944 жылы ол Қазақ КСР Халық суретшісі атағын алады.