Бір не бір жарым сағатқа созылатын шығар

города,храмы и корабли,вместе защищать свою родину.Все должны уметь общаться между собой,а для этого нужна речь и нужен язык,нужно общение.

1. Мәтін бойынша бірнеше сұрақ құрастырыңыз. Мәтінге қандай ат қоюға болады?
Суретші, мүсінші, ақын-жазушы, әнші де табиғаттың өзі. Асқар тау, нулы орман, байтақ дала, айдын көл, кәусар ауа, салқын, самал жел, көгілдір аспан, қарлы боран, аптап ыстық, киелі Жер, сарқыраған өзен, мәуелі ағаш, мұның барлығы табиғаттың жасаған сұлулығы. Табиғат құбылыстары жылдың төрт мезгіліне байланысты өзгеріп тұрады. Қоңыржай күз өтіп, қаһарлы қыс келеді. Айналаны құлпыртып көктем шығады, жадырап жарқын жаз тұрады. Міне, осындай табиғат құбылысының үнемі өзгеруі, оның төрт мезгілге бөлінуі адамзат баласын сонау ерте заманнан толғандырған екен.
2. Мәтінде асты сызылған сөздерге жазбаша түрде морфологиялық талдау жасаңыз.
3. Өзіңізге ұнайтын өлеңді немесе прозалық шығармадан үзіндіні мәнерлеп жатқа айтыңыз.

ЖАҚСЫ МЕНЕН ЖАМАННЫҢ АЙЫРМАСЫ
Ер жігіт ел-жұртының қаласындай,

Жақсы әйел әмме жұрттың анасындай.


Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ,


Көреді бәрін де өз баласындай.


Жақсы жігіт сөзіне сақ тұрады,


Қыранның қырдан байқар баласындай.


Жақсы парқы жаманмен бірдей емес,


Жақсы жігіт сеңсең тонның жағасындай.


Жақсының сөзін әркім мәпелейді,


Миуалы алма - өріктің ағашындай.


Жаманның көкірегі көр, көзі соқыр,


Жүрер жолдан тал түсте адасып-ай!


Нышаны кем болса да адамдықтың,


Әркім жүр жақсымын деп таласып-ай!


Жамандар өтірікші, өсегі көп,


Ел-жұрттың ірткі салар арасына-ай.


Жалған сөзбен бүлдіріп ел арасын,


Жанбай қалған ағаштың шаласындай.


Соқтығып әркімге бір ұрынады
Сиырдың тентек болған танасындай.
Сондай жанның ешкімге сүйкімі жоқ,
Жылқының қотыр болған аласындай.
Жақсы адам елдің ерке серкесіндей,
Халқының қалың жүнді көрпесіндей.
Жақсы болар баланың жүзі жылы,
Орыстың күймей піскен бөлкесіндей.
Жақсының айтқан сөзі тиянақты,
Түйенің аумайтұғын өркешіндей.
Жақсыға үлкен-кіші бәрі жақсы,
Жасынан бірге өскен еркесіндей.
Жақсы кісі көрінер жыл құсындай,
Жаман адам балтаның ұңғысындай.
«Олақтан салақ жаман» деген мақал,
Жамандар түзей алмас тұрмысын-ай.
Жақсы адам жатты да жақын етер,
Беттескен екі таудың тұрғысындай.
Жамандар жәдігөй сөз айтып жүрер,

қара D) Ексең егін, ішерсің тегін E) Өнімді еңбек атқарам десең, көпке сүйен 28. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Құлақ естісе, көңіл біліп, Көз көрсе, шабыт келер. (Махмұд Қашқари) A) мезгіл бағыныңқылы B) шартты бағыныңқылы C) қарсылықты бағыныңқылы D) себеп бағыныңқылы E) мақсат бағыныңқылы 29. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Сабақ оқуға уақыттары аз бола тұра, емтиханды жақсы тапсырды. A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 30. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Оқтың өзін алып тастағанмен, орны қалады. (Сайф Сарайи) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 31. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Білікті адам керекті сөзін айтқанмен, керек емесін бүгіп қалады. (Ахмет Йүгінеки) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 32. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Шекпен қанша тозса да, жаңбырға киюге жарайды. (Махмұд Қашқари) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 33. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Таңертең тұрған кезде, далада алғашқы қар жатыр екен A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 34. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Сауыт күші – қылышпен қылшылдатып ұрған кезде, Аттың күші – жігітті алып шығып тұрғанда. (Қорқыт) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 35. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Жүргіншілер аршалы тастақ белге шыққанда, ұзын өлке бойында қалың шалғынды кең қонысқа созылып жатқан қалың ауылды көрді. (Мұхтар Әуезов) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 36. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түрі Орталарына Дәрмен келгенде, Оспан қуанып қалды (Мұхтар Әуезов) A) қарсылықты бағыныңқылы B) мақсат бағыныңқылы C) себеп бағыныңқылы D) мезгіл бағыныңқылы E) шартты бағыныңқылы 37. Хабарлы сөйлемді тап A) Жаңбыр жауып тұр B) Атың кім C) Тұр орныңнан D) Келші, қалқам, менің қасыма отыршы E) Баян сол жерде тұрсын 38. Сұраулы сөйлемді тап A) Ертең күн ашық болады B) Сен бүгін қайда болдың, не істедің C) Алақай, ағам келе жатыр D) Мына жұмысты тезірек бітірші E) Келе сала бар жұмысты аяқтап тастады 39. Лепті сөйлемді тап A) Аспан шайдай ашық B) Ол қандай адам C) Қазақстан халықтарының достығы жасасын D) Сабыр біздің үйге келсінші E) Ол туралы көп ойладым 40. Бұйрықты сөйлемді тап A) Сіз қызық адам екенсіз B) Оған жолдасың көмектессін C) Мен бүгін ерте тұрдым D) Сен сабаққа барасың ба E) Сен үйге бара бер

болған тірек сөздерді табыңдар.
Шу өзеннің бойымен жүре берсеңы, Хан және Жамбыл деген екі тауға кез боласыз. Менің әкем Жабай бір кезде сол тауарды көшіп-қонып жүрген.
Жамбыл тауының етегінде қакаған қатты боранды күні мен туыппын. Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып қойылыпты.
Бұл 1846 жылдың ақпан айы екен.
Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді. Сондықтан да мен балалық шағымыда егісті де, бақты да,арыкты көрмедым. Жазық кең дала менің Отаным болды. Мен киіз үйде үстім. Сол кездегі барлық қазақ балалырындай мені де көшкенде. бесыгыммен алып жүрді